ศ.
ประถม ก กา ๑. ประถม ก กา เป็นแบบเรียนสำหรับเด็กที่เริ่มหัดอ่านและเขียนภาษาไทย แต่งขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๓ แต่ไม่ทราบชื่อผู้แต่ง ๒. หนังสือ ประถม ก กา แต่งด้วยบทร้อยกรองง่ายๆ ผู้แต่งนำคำที่สะกดในมาตราตัวสะกดแม่ต่างๆ เช่น แม่ ก กา แม่กก แม่กง แม่กด ฯลฯ มาร้อยเรียงเป็นบทร้อยกรองขนาดสั้น ๓.
มาตราแม่ ก กา คือ คำทุกคำที่ไม่มีตัวสะกด อาจเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าตัวสะกดแม่ ก กา บทกลอนแม่ ก กา แม่ไก่อยู่ในตะกร้า ไข่ๆมาสี่ห้าใบ อีแม่กาก็มาไล่ อีแม่ไก่ไล่ตีกา หมาใหญ่ก็ไล่เห่า หมูในเล้าแลดูหมา ปูแสมแลปูนา กะปูม้าปูทะเล เต่านาแลเต่าดำ อยู่ในน้ำกะจระเข้ ปลาทูอยู่ทะเล ปลาขี้เหร่ไม่สู้ดี ฯลฯ (ประถม ก กา. ฉบับหอสมุดแห่งชาติ. ) บทเพลงมาตราแม่ ก กา เพลงมาตรา แม่ ก กา (ทำนองรำวงดาวพระศุกร์) มาเร็วมา มาเรียนแม่กาให้ร่าเริงใจ พวกเราเริงร่าอุราแจ่มใส มาเรียนแม่ไอแม่เอา มะมาพวกเราเร็วมา ใช้เสียงอะ อา อุ ไอ อำเอา เราไม่ใส่ตัวสะกด เราตัดออกหมดสะกดไม่เอา ใช้แต่สระ เช่นว่า เรา เขา พ่อ ตัว หัวเข่า เรามี ฤ ฤๅ เอะ เอ อุ อู อัวะ อัว อึ อือ อะ อา อิ ใช้สระให้ดี แม่กาไม่มีตัวสะกดเติม จำไว้ ๆ ให้ดี ถ้าเป็นอย่างนี้เราเรียกแม่ กา ไม่ระอาเพราะใช้ถูกเอย
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ. ๒๕๒๕. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์. กรมศิลปากร. (๒๕๑๔)ปฐมมาลา. กรุงเทพฯ: รุ่งวัฒนา. สมุดไทยดำ หมู่อักษรศาสตร์. ประถมมาลา. เลขที่ ๗/จ คุณหญิงปริยัติฯ (วาศ) ให้เมื่อ พ. ๒๕๗๐.
พระนคร: ศิลปาบรรณาคาร, 2526. คำสำคัญ